სტარტაპის გაფართოების სწორი დრო მნიშვნელოვანია წარმატებისთვის. ზოგიერთი სტარტაპი სწრაფად ვითარდება, თუმცა ბევრი ვარდება გრძელვადიანი სტრატეგიის არარსებობის გამო. ეს ქეისი განიხილავს, როგორ უნდა აირჩიონ მეწარმეებმა გაფართოების სწორი დრო და სტრატეგია წარმატების მისაღწევად.
სტარტაპების წარმატება ხშირად დამოკიდებულია იმაზე, თუ როდის უნდა დაიწყოს კომპანიის გაფართოება და როდის ჯობს დროის გაცემა. საკითხავია, სტრატეგია „სწრაფი და ფიცხი“ უფრო ეფექტურია, თუ „ნელა და მყარად“ მიდგომა აჯობებს?
შესაბამისად, თუ Silicon Valley-ის წრეებს დავეყრდნობით, ბევრი ფიქრობს, რომ სწრაფი გაფართოება არის მთავარი გზა, რათა სტარტაპმა მსოფლიო ბაზარზე წინსვლა და პოზიციის გამყარება შეძლოს. Reid Hoffman და Chris Yeh თავიანთ წიგნში Blitzscaling (2018) ამბობენ, რომ დღეს სისწრაფე წარმოადგენს ეკონომიკის მთავარ უპირატესობას, რისი მაგალითებიცაა Facebook და Uber, რომლებმაც სწრაფი გაფართოებით კონკურენტები დაამარცხეს და ბაზარზე დომინირებაც მოახერხეს.
მაგრამ, სწრაფმა გაფართოებამ ასევე გამოიწვია უამრავი კომპანიის ჩავარდნა. Groupon–ის შემთხვევა ამ კუთხით ნათელია: კომპანიის სწრაფმა ზრდამ მათ ვერ მისცა შესაძლებლობა, რომ გრძელვადიანი სტრატეგიული დაგეგმვა განეხორციელებინათ, რის შედეგადაც კომპანია სერიოზული ფინანსური პრობლემების წინაშე დადგა. მსგავსად, კომპანიებმა, როგორიცაა Homejoy და Baroo, დააიგნორეს ახალი ბაზრების შესწავლა და პროდუქტის მომხმარებელზე მორგების აუცილებლობა, რამაც მათი დაღუპვა გამოიწვია.
ალტერნატიული მიდგომა: ნელა და მყარად
სწრაფი გაფართოების საწინააღმდეგოდ, ნელი და მტკიცე ზრდა ასევე წარმატების გზა შეიძლება იყოს. ზოგიერთი კომპანია წარმატებას აღწევს მხოლოდ მას შემდეგ, რაც მათ სტრატეგიულად გეგმავენ ზრდას და აფართოებენ თავის ბაზარს. მაგალითად, PillPack, ონლაინ აფთიაქის სტარტაპი, რომელიც 2018 წელს Amazon-მა შეიძინა. PillPack–მა წლების განმავლობაში ექსპერიმენტები ჩაატარა და 2016 წელს დაიწყო სერიოზული გაფართოება, რაც მოიცავდა ახალი თანამშრომლების დაქირავებასა და PharmacyOS პლატფორმის გაშვებას.
როდის უნდა გაფართოვდეს სტარტაპი?
სტარტაპების გაფართოება ყოველთვის რთული საკითხია, რადგან მისი დრო სწორად უნდა განისაზღვროს. ჩვენი კვლევის მიხედვით, რომელიც მოიცავდა 38,217 სტარტაპს და 6.3 მილიონი ვაკანსიის მონაცემებს Burning Glass Technologies–დან და Crunchbase–დან, აღმოჩნდა, რომ გაფართოება ხშირად იწყება პირველი მენეჯერისა და გაყიდვების თანამშრომლის დაქირავებით, რაც კომპანიას საშუალებას აძლევს მოიზიდოს ახალი მომხმარებლები და გაიზარდოს გუნდი.
მაგრამ, კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ ადრეული გაფართოება (დაფუძნების პირველი 12 თვის განმავლობაში) ზრდის სტარტაპის ჩავარდნის რისკს 20-40%-ით. განსაკუთრებით რთულია პლატფორმული სტარტაპებისთვის, რომლებიც იმუშავებენ ორსვლიანი სისტემებით, რაშიც საჭიროა ექსპერიმენტირება და სწავლა ორივე მხარეს, რომ სწორად გაიაზრონ მომხმარებელთა მოთხოვნები.
მაგალითისთვის, Olive AI, რომელიც სწრაფი გაფართოების შემდეგ 2023 წელს დახურა, ჩავარდა, რადგან ვერ მოახერხა მომხმარებელთა განსხვავებული საჭიროებების დამუშავება და პრიორიტეტი მისცა ბაზრის სწრაფ მოპოვებას. მსგავსი შემთხვევა მოხდა Convoy–სთან, რომლის სტრატეგიამ, ფასდაკლებებზე ორიენტირებამ და ბაზარზე სწრაფმა დამკვიდრებამ, გამოიწვია მათი მომხმარებელთა დაკარგვა და გრძელვადიანი წარმატების შანსი შეამცირა.
რა უნდა გაითვალისწინონ მეწარმეებმა?
სტარტაპის ზრდის სწორი დროის არჩევა კრიტიკულია. აქ მოცემულია რამდენიმე ძირითადი რეკომენდაცია:
- არ იჩქაროთ ადრეული გაფართოებისკენ. მიუხედავად სწრაფი ზრდის ტემპისადმი არსებული ინტერესისა, მნიშვნელოვანია სიფრთხილით მოეკიდოთ გაფართოების პროცესს და ნუ გააფართოვებთ კომპანიას მანამ, სანამ არ იქნება უზრუნველყოფილი პროდუქტისა და ბაზრის თანხვედრა.
- გააძლიერეთ ექსპერიმენტირება. სტარტაპებმა უნდა მიიღონ ექსპერიმენტების კულტურა, რომელიც საშუალებას აძლევს მათ აწარმოონ A/B ტესტირება და წინასწარ შეამოწმონ სტრატეგიები.
დასკვნა
მიუხედავად იმისა, რომ სწრაფი ზრდა ხშირად უფრო მიმზიდველი და პრესტიჟულია, ნელა და მყარად მიდგომა ხშირად უკეთესი გამოსავალია სტარტაპების გრძელვადიანი წარმატებისთვის.
წყარო: The Harvard Business Review
