მომსახურების სექტორი დღეს გლობალური ეკონომიკის მთავარი ძალაა. როგორ ქმნის ეს ინდუსტრია სიმდიდრეს და რა გამოწვევებია მასთან დაკავშირებული?
მომსახურების სექტორის გავლენა მსოფლიო სიმდიდრეზე: გამოწვევები და შესაძლებლობები
შესავალი
განვითარებადი ქვეყნებიდან მომსახურების ექსპორტის ზრდა ცვლის გლობალურ ეკონომიკას. ქვემოთ წარმოდგენილ მასალაში განხილულია მომსახურების პოტენციალი ეკონომიკური ზრდისა და კეთილდღეობის გასაზრდელად, აჩვენებს ტენდენციებს, შესაძლებლობებსა და გამოწვევებს, რომლებიც ამ სექტორში იჩენს თავს.
მომსახურების ექსპორტის ზრდა
ქეისის შესწავლა: ვირტუალური მოლარეები
მნიშვნელოვანი მაგალითი მომსახურების ექსპორტის ტენდენციაში არის ვირტუალური მოლარეების ზრდა. 2024 წლის აპრილში ნიუ-იორკში Fried Chicken-ის რესტორანი პოპულარული გახდა არა თავისი საკვებით, არამედ ფილიპინელი ვირტუალური ასისტენტით, რომელიც ვიდეობმულის მეშვეობით მართავდა სალაროს. ეს მომსახურება, რომელიც Happy Cashier-მა უზრუნველყო, ხაზს უსვამს სერვისების აუთსორსინგის მზარდ ტენდენციას, რაც იაფფასიანი რეგიონების გამოყენებასა და გლობალურ კავშირებს ეყრდნობა. კომპანიის დამფუძნებელმა, Chi Zhang-მა, ამ მოდელზე გადაინაცვლა მას შემდეგ, რაც მისი რესტორანი COVID-19-ის პანდემიის დროს ჩავარდა, რაც აჩვენებს მომსახურების ექსპორტის ადაპტირებასა და ხარჯების ეფექტიანობას.
მომსახურების ექსპორტის ზრდა
მომსახურების ექსპორტი ბოლო ათწლეულის განმავლობაში 60%-ით გაიზარდა და 2023 წელს 7.9 ტრილიონ დოლარს მიაღწია, რაც მსოფლიო GDP-ს 7.5%-ს შეადგენს. მიუხედავად იმისა, რომ ფიზიკური პროდუქციის ბაზარი (24 ტრილიონი დოლარი) უფრო დიდია, მომსახურების ექსპორტი უფრო სწრაფად იზრდება, რაც გლობალური ვაჭრობის დინამიკაში ცვლილებებს ასახავს. საერთაშორისო კავშირის გაუმჯობესებამ გაამარტივა სხვადასხვა ტიპის აუთსორსინგი და ციფრული კომერცია, რაც განვითარებად ქვეყნებს საშუალებას აძლევს, უფრო აქტიურად ჩაერთონ გლობალურ ეკონომიკაში.
მომსახურების ექსპორტის ეკონომიკური გავლენა
შედარება წარმოებასთან
ისტორიულად, წარმოება მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო ეკონომიკური ზრდისთვის. სინგაპურის პირველმა პრემიერ-მინისტრმა, ლი კუან იუმ, აღნიშნა, რომ არც ერთი ქვეყანა არ გამხდარა მნიშვნელოვანი ეკონომიკა, თუ არ გახდა სამრეწველო ძალა. თუმცა, მომსახურების ექსპორტის ზრდა ამ შეხედულებას ეჭვქვეშ აყენებს. მაგალითად, აშშ კვლავ დომინირებს მომსახურების ექსპორტში, ისეთ სექტორებში, როგორიცაა ფინანსები, ტექნოლოგიები და პროფესიული სერვისები. აშშ ექსპორტზე ორ-ნახევარჯერ მეტი მომსახურება გააქვს, ვიდრე ჩინეთს, რაც აჩვენებს მომსახურების ინდუსტრიების მნიშვნელობას განვითარებულ ეკონომიკებში.
განვითარებადი ქვეყნების წინსვლა
განვითარებადი ეკონომიკები უფრო აქტიურად ერთვებიან გლობალური მომსახურების ბაზარზე. მაგალითად, ინდოეთი მნიშვნელოვანი მოთამაშეა IT და ბიზნეს პროცესების აუთსორსინგის (BPO) სფეროში, სადაც მომსახურების ექსპორტი მსოფლიო ჯამური ექსპორტის თითქმის 5%-ს შეადგენს. ინდოეთის მომსახურების ექსპორტი გაიზარდა 3%-დან 5%-მდე ბოლო ათწლეულში, რაც განპირობებულია დიდი, კვალიფიციური, ინგლისურენოვანი მუშახელითა და კონკურენტული შრომის ხარჯებით. ინდოეთის ხუთ უდიდეს IT კომპანიას ერთობლივი საბაზრო კაპიტალიზაცია თითქმის 350 მილიარდ დოლარს შეადგენს, ქვეყანაში 1,600-ზე მეტი გლობალური შესაძლებლობების ცენტრი მუშაობს, რომლებიც 3 მილიონ ადამიანს ასაქმებენ.
შესაძლებლობები და გამოწვევები
ტექნოლოგიური წინსვლა
ტექნოლოგიაში მიღწევებმა ხელი შეუწყო მომსახურების ექსპორტის ზრდას. ინტერნეტკავშირის გაუმჯობესებამ და ციფრულმა ინსტრუმენტებმა შესაძლებელი გახადა საზღვრებს გარეთ მომსახურების მიწოდება. მაგალითად, ისეთი ქვეყნები, როგორიცაა ესტონეთი და ფილიპინები, წარმატებით ყიდიან ტექნიკურ, ვაჭრობასთან დაკავშირებულ და ბიზნეს სერვისებს, რაც მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მათ GDP-ს.
ტურიზმი და ჯანდაცვის სერვისები
ტურიზმი და ჯანდაცვის სერვისები ასევე მზარდად მიმზიდველ სფეროებად ვითარდება მომსახურების ექსპორტისთვის. მაგალითად, კოსტა-რიკა, ხორვატია და მოლდოვა წარმატებით იყენებენ სამედიცინო ტურიზმს, სთავაზობენ საერთაშორისო მომხმარებლებს სტომატოლოგიურ მომსახურებას, კოსმეტიკურ ქირურგიას და სხვა სამედიცინო სერვისებს. მომსახურების დივერსიფიკაცია ზრდის ეკონომიკურ მდგრადობას და ქმნის ზრდის ახალ შესაძლებლობებს. მაგალითად, სომხეთი და იორდანია დაახლოებით 1%-ს იღებენ მათი GDP-დან ჯანდაცვის სერვისების ექსპორტის საშუალებით.
მომსახურების ექსპორტის მომავალი
„ღიმილის მრუდი“
„ღიმილის მრუდის“ კონცეფცია, რომელიც Acer-ის დამფუძნებელმა Stan Shih-მა შემოიტანა, აჩვენებს დამატებითი ღირებულების ზრდას წარმოების პროცესში. უმაღლესი ღირებულება მიიღწევა დიზაინისა და დისტრიბუციის ეტაპებზე და არა თავად წარმოებაში. ეს პრინციპი ვრცელდება სერვისებზეც, სადაც დიზაინი, ინოვაცია და მომხმარებელთან ურთიერთობა შეიძლება გახდეს მნიშვნელოვანი ეკონომიკური ღირებულების მამოძრავებელი ძალა. Apple ამ პრინციპის შესანიშნავი მაგალითია, სადაც დიზაინსა და დისტრიბუციას გაცილებით მეტი წვლილი შეაქვს კომპანიის საბაზრო კაპიტალიზაციაში, ვიდრე წარმოებას.
სამუშაო ადგილების შექმნა და AI-ის გავლენა
მიუხედავად იმისა, რომ მომსახურების ექსპორტი ბუმს განიცდის, სამუშაო ადგილების შექმნის თვალსაზრისით ის გამოწვევებს აწყდება წარმოებასთან შედარებით. მომსახურება ნაკლებად შრომატევადია და AI-ის ზრდამ შესაძლოა კიდევ უფრო იმოქმედოს სექტორში სამუშაო ადგილების ზრდაზე. მაგალითად, AI ინსტრუმენტები უკვე ზრდის პროდუქტიულობას ისეთ სფეროებში, როგორებიცაა მომხმარებელთა მომსახურება და მარკეტინგი, რაც შესაძლოა ადამიანის შრომის საჭიროებას ამცირებს.
დასკვნა
მომსახურების ექსპორტის ზრდა გლობალური ეკონომიკური ზრდისთვის წარმოადგენს როგორც შესაძლებლობებს, ასევე გამოწვევებს. მიუხედავად იმისა, რომ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მომსახურებამ წარმოება ჩაანაცვლოს როგორც სამუშაო ადგილების შექმნის მთავარმა მამოძრავებელმა ძალამ, მას მაინც მნიშვნელოვანი პოტენციალი აქვს ეკონომიკური დივერსიფიკაციისა და ტექნოლოგიური განვითარების თვალსაზრისით. განვითარებადი ქვეყნების პოლიტიკოსებმა ყურადღება უნდა გაამახვილონ ადამიანური კაპიტალის განვითარებასა და მომსახურების ინდუსტრიებისთვის ხელსაყრელი გარემოს შექმნაზე. IMD ბიზნეს სკოლის წარმომადგენელი რიჩარდ ბოლდუინი აღნიშნავს, რომ დიდი, კარგად ფუნქციონირებადი ქალაქები სულ უფრო მნიშვნელოვან როლს შეასრულებენ, როგორც მომსახურების ჰაბები.
განსახილველი კითხვები:
- როგორ შეუძლიათ განვითარებად ქვეყნებს, გამოიყენონ მომსახურების ექსპორტი ეკონომიკური ზრდისა და ცხოვრების სტანდარტების გასაუმჯობესებლად?
- რა სტრატეგიები შეიძლება დაინერგოს, რათა მომსახურების ექსპორტის ზრდამ სამუშაო ადგილების შექმნაში მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანოს?
წყარო:
„Will Services Make the World Rich?“ The Economist, June 24, 2024
