კლიმატის ცვლილების გამო ტყის ხანძრები უფრო ხშირი და დამანგრეველი ხდება. ხელოვნური ინტელექტი (AI) ახლა ტყის ხანძრების სწრაფი აღმოჩენის წინა ხაზზეა, რაც საშუალებას იძლევა დროული რეაგირების და ეკოსისტემების დაცვისთვის. ამ ქეისში შევისწავლით როგორ მუშაობს AI სისტემები, როგორიცაა FireSat, რომლებიც ამცირებენ რეაგირების დროში და აუმჯობესებენ ხანძრების პრევენციას მოწყვლად რეგიონებში.
ხელოვნური ინტელექტი და ტყის ხანძრების აღმოჩენა: როგორ შეუძლია ხელოვნურ ინტელექტს ხანძრების სწრაფად აღმოჩენა
ტყის ხანძრები, რომლებიც ბუნების ციკლის განუყოფელი ნაწილია, ბოლო წლების განმავლობაში მნიშვნელოვანი საფრთხე გახდა. კლიმატის ცვლილებამ გამოიწვია უფრო ხანგრძლივი და ძლიერი ხანძრის სეზონები, რომელთა დროსაც უფრო მეტი ტერიტორია იწვის, ხოლო ხანძრების რაოდენობა მატულობს. სწორედ ამ გამოწვევების საპასუხოდ, მეცნიერები და ტექნოლოგიური კომპანიები ცდილობენ ახალი ტექნოლოგიების განვითარებას, რომლებიც სწრაფად გამოავლენენ ხანძრებს. ერთ-ერთი ასეთი ტექნოლოგია არის ხელოვნური ინტელექტი (AI), რომელსაც უკვე შეუძლია გამოავლინოს და გააკონტროლოს ტყის ხანძრები მათი ადრეული ეტაპებიდანვე.
ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება ხანძრების აღმოჩენაში
2024 წლის თებერვალში ტეხასის პატარა ქალაქ სტინეტში ელექტროქსელის დაზიანებამ გამოიწვია სახელმწიფო ისტორიაში უდიდესი ხანძარი, რომელიც მილიონზე მეტ ჰექტარზე გავრცელდა. ეს მოვლენა კიდევ ერთხელ გვიჩვენებს, რამდენად მნიშვნელოვანია ხანძრების ადრეული აღმოჩენა მათი გავრცელების თავიდან ასაცილებლად. Google-მა გადაწყვიტა ამ პრობლემის გადაჭრა და მხარი დაუჭირა ახალი, ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებით მომუშავე სატელიტურ სისტემას, რომელიც შეძლებს ტყის ხანძრების სწრაფად აღმოჩენას.
FireSat – Google-ის ინოვაციური პროექტი
Google-ის მხარდაჭერით შექმნილი FireSat არის სატელიტური სისტემა, რომელიც იყენებს ხელოვნურ ინტელექტს ხანძრების სწრაფად გამოვლენის მიზნით. ეს სისტემა მოიცავს 52 სატელიტს, რომლებიც შეძლებენ ხანძრების აღმოჩენას 5×5 მეტრის ფართობზე. სისტემა აახლებს გამოსახულებებს ყოველ 20 წუთში, რაც იმას ნიშნავს, რომ პირველადი ალის გადაღებამანამ, სანამ ხანძარი მნიშვნელოვნად გაიზრდება და კონტროლიდან გამოვა.
FireSat არ არის პირველი სატელიტური სისტემა, რომელიც ტყის ხანძრების აღმოჩენისთვის გამოიყენება, მაგრამ მისი ინოვაციურობა ისაა, რომ შეუძლია როგორც მაღალი რეზოლუციის გამოსახულებების მიწოდება, ასევე მათი ხშირად განახლება.
სხვა ინოვაციები ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებით
ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება ტყის ხანძრების აღმოჩენისთვის მხოლოდ FireSat-ის სისტემით არ შემოიფარგლება. მაგალითად, გერმანიაში დაფუძნებული სტარტაპი OroraTech მუშაობს მცირე ზომის (დაახლოებით ფეხსაცმლის ყუთის ზომის) სატელიტების სისტემაზე, რომლებიც ასევე სპეციალიზირებული არიან ხანძრების გამოვლენაზე. OroraTech-ის გრძელვადიანი მიზანი არის 100 სატელიტის გაშვება, რაც 30 წუთში ერთხელ შეძლებს მონაცემების მიწოდებას.
ასევე, არსებობს ტექნოლოგიები, რომლებიც იყენებს კამერებს ხანძრების აღმოსაჩენად. კომპანია Pano AI-მ შეიმუშავა მაღალტექნოლოგიური კამერის სისტემები, რომლებიც მაგრდება მაღალ ვერტიკალურ წერტილებზე, მაგალითად, მთებზე, და 360-გრადუსიანი ხედით აკონტროლებს ფართო ტერიტორიას. კამერები გაერთიანებულია ალგორითმებთან, რომლებიც ავტომატურად აგზავნიან შეტყობინებებს პოტენციურ ხანძრებზე.
გამოწვევები და ხარჯები
ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება ტყის ხანძრების წინააღმდეგ ბრძოლაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს, მაგრამ ამ სფეროში არსებობს რამდენიმე გამოწვევა. პირველ რიგში, როგორც ნებისმიერი პრევენციული სისტემა, მისი ეფექტიანობის გაზომვა რთულია, რადგან რთულია განსაზღვრო, რა მოხდებოდა ხანძრის ადრეულ ეტაპზე აღმოჩენის გარეშე.
ასევე, ხარჯები მნიშვნელოვან დაბრკოლებად ითვლება. მაგალითად, Pano AI-ის კამერის სადგურის გამოყენება დაახლოებით 50000 დოლარი ჯდება წელიწადში, რაც ბევრისთვის დიდი ფინანსური ტვირთია. თუმცა, ამ ხარჯების შემცირება და ხანძრების ადრეული გამოვლენა შეიძლება იყოს მნიშვნელოვანი საშუალება ადამიანის სიცოცხლისა და ინფრასტრუქტურის დასაცავად.
სატელიტური სისტემები, როგორებიცაა FireSat, უფრო რთული და ძვირია. პროექტის მთლიანი ღირებულება 400 მილიონ დოლარზე მეტია, ხოლო მისი რეალიზაციისთვის დამატებით დაფინანსებაა საჭირო.
პრევენციის ღირებულება და მნიშვნელობა
ტყის ხანძრების ადრეული გამოვლენა მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ადამიანებისა და ინფრასტრუქტურის დასაცავად, არამედ კლიმატის გლობალური ცვლილების საწინააღმდეგო ბრძოლაშიც. ხანძრების შედეგად გამოყოფილი ნახშირბადის დიოქსიდი ზრდის სათბურის ეფექტს, რაც, თავის მხრივ, კლიმატის ცვლილებებს აძლიერებს.
ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება ხანძრების ადრეულ ეტაპზე აღმოსაჩენად შეიძლება გადამწყვეტი ნაბიჯი იყოს ამ პროცესის გაკონტროლებისა და პრევენციისათვის. Google-ისა და სხვა კომპანიების ინოვაციები შესაძლოა გახდეს მნიშვნელოვანი ნაწილი გლობალური ბრძოლის კლიმატის ცვლილების წინააღმდეგ.
დასკვნა
ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება ტყის ხანძრების აღმოსაჩენად მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნაბიჯია. FireSat-ის პროექტი და სხვა ინოვაციური ტექნოლოგიები ხელს შეუწყობენ ხანძრების სწრაფ გამოვლენას და პრევენციას. თუმცა, გამოწვევებია როგორც ხარჯების თვალსაზრისით, ასევე სისტემების ეფექტურობის შეფასებაში. მიუხედავად ამისა, AI-ის გამოყენებით ხანძრების წინააღმდეგ ბრძოლა პერსპექტიული გზაა, რომელიც მომავალში უფრო ეფექტიანი და ხელმისაწვდომი გახდება.
წყარო: MIT Technology Review, „How AI can help spot wildfires“, ქეისი ქრაუნჰარტ, 2024.
