ჰენრიკ ფისკერი, ცნობილი დიზაინერი, რომელმაც დაამზადა ისეთი ავტომობილები, როგორიცაა BMW Z8, ცდილობდა თავისი სტარტაპის – Fisker-ის, საშუალებით ტესლასთვის კონკურენცია გაეწია. თუმცა, მისი მცდელობა უკუშედეგით დასრულდა.

შესავალი:
ელექტრომობილების (EV) ინდუსტრია ბოლო წლებში დიდი ყურადღების ცენტრშია. მრავალი სტარტაპი ცდილობს ადგილის დამკვიდრებას. ჰენრიკ ფისკერი, ცნობილი დიზაინერი, რომელმაც დაამზადა ისეთი ავტომობილები, როგორიცაა BMW Z8, ცდილობდა თავისი სტარტაპის, Fisker-ის, საშუალებით ტესლასთვის კონკურენცია გაეწია. თუმცა, მისი მცდელობა უკუშედეგით დასრულდა. Fisker-ის ისტორია ასახავს გამოწვევებს, რომლებიც აქვთ ახალ კომპანიებს, რომლებიც ცდილობენ ელექტრომობილების ინდუსტრიაში შესვლას, მაგრამ ფინანსური სირთულეებისა და წარმოების პრობლემების წინაშე აღმოჩნდნენ.

Fisker-ის განვითარება და კრახი: 
ჰენრიკ ფისკერი და მისი ცოლი, გიტა გუპტა-ფისკერი, რომლებმაც სტარტაპი Fisker 2016 წელს დააფუძნეს, მალევე აღმოჩნდნენ რთულ ფინანსურ მდგომარეობაში. Fisker-ის დაპირებები და ოცნებები დაკავშირებული იყო ელექტრომობილების ბაზრის გადატრიალებასთან – ისინი გეგმავდნენ ახალი ტექნოლოგიებისა და “ციფრული ავტომობილების” შემუშავებას. თუმცა, მათი გეგმები არ შესრულდა.

Fisker-ის პირველი მოდელი, Ocean SUV, 2022 წელს გამოვიდა ბაზარზე, მაგრამ მალევე აღმოჩნდა კრიტიკის ობიექტი, როდესაც მომხმარებელთა უკმაყოფილება გამოიწვია პროგრამული უზრუნველყოფის ხარვეზებისა და წარმოების პრობლემების გამო. Fisker-ის მთავარი პრობლემა ის იყო, რომ მათ ვერ შეძლეს ავტომობილების წარმოების სტრატეგიული მართვა და საკმარისი ფინანსების მოპოვება პროექტების გასაფართოებლად.

ელექტრომობილების ინდუსტრიის სპეციფიკა:
ელექტრომობილების წარმოება დიდი ინვესტიციების საჭიროებას მოითხოვს. ეს ინდუსტრია არა მხოლოდ ტექნოლოგიურად რთულია, არამედ მოითხოვს დიდი მოცულობის წარმოებასა და დისტრიბუციას, რათა კომპანიისთვის ფინანსურად გამართლებული იყოს. Fisker-მა ვერ შეძლო ამ გამოწვევების დაძლევა, განსაკუთრებით იმ ფონზე, როდესაც ტრადიციული ავტომობილების მწარმოებლები, როგორიცაა ტესლა, უკვე კარგად დამკვიდრდნენ ბაზარზე.

SPAC-ის ბუმი და Fisker-ის პრობლემები:
Fisker იყო ერთ-ერთი იმ მრავალი სტარტაპიდან, რომელმაც სარგებლობა მიიღო SPAC-ის ბუმით და გამოვიდა საჯარო ბაზარზე. SPAC-ები (Special Purpose Acquisition Companies) იყო ფინანსური ინსტრუმენტები, რომლებიც აძლევდნენ კომპანიებს შესაძლებლობას, სწრაფად მოეზიდათ კაპიტალი, მიუხედავად იმისა, რომ ზოგჯერ კომპანიებს არ ჰქონდათ საკმარისი შემოსავლები ან განვითარების გეგმა. Fisker-მა მოიპოვა დაახლოებით 1 მილიარდი დოლარი, თუმცა მალევე აღმოჩნდა ფინანსური პრობლემების წინაშე.

Ocean SUV-ის კრახი:
Fisker-ის Ocean SUV თავიდან დიდი მოლოდინებით გამოვიდა, თუმცა პროგრამული უზრუნველყოფის ხარვეზებმა და მომხმარებელთა უკმაყოფილებამ გამოიწვია გაყიდვების დაღმასვლა. მომხმარებლები ჩიოდნენ, რომ ავტომობილის ზოგიერთ ფუნქციას, მაგალითად,  ავტომატური მუხრუჭები, ან “ბრმა წერტილის გაფრთხილების სისტემა”, არ მუშაობდა გამართულად. მიუხედავად იმისა, რომ ავტომობილის დიზაინი ზოგიერთმა მომხმარებელმა დადებითად შეაფასა, ფისკერმა ვერ შეძლო მისი ძირითადი ტექნოლოგიების გამართვა.

ფინანსური პრობლემები:
Fisker-მა ვერ შეძლო დროულად წარედგინა ფინანსური ანგარიშები მარეგულირებელი ორგანოებისთვის და დაკარგა ორი მთავარი ფინანსური ოფიცერი. კომპანიის საფინანსო განყოფილება ვერ უმკლავდებოდა მზარდ მოთხოვნებს, რამაც გამოიწვია ფინანსური მონაცემების არასწორად და ანგარიშების დაგვიანებით წარდგენა. Fisker-მა ასევე დაიწყო პირდაპირი გაყიდვების მოდელზე უარის თქმა და ტრადიციული დილერების ქსელის შექმნა, რათა გაეუმჯობესებინა გაყიდვები.

დასკვნა:
ჰენრიკ ფისკერის მცდელობა ტესლას გამოწვევაზე საბოლოოდ ჩავარდა. Fisker-ის ისტორია არის მაგალითი იმისა, თუ რამდენად რთულია ელექტრომობილების ინდუსტრიაში წარმატების მიღწევა. კომპანიებს, რომლებიც ამ ინდუსტრიაში შედიან, უნდა ჰქონდეთ არა მხოლოდ ინოვაციური იდეები, არამედ უნარი, შეასრულონ თავიანთი დაპირებები და მოახერხონ მასშტაბური წარმოება.

საკითხები დასაფიქრებლად

1. რა გამოწვევებს აწყდებიან ელექტრომობილების ახალი მწარმოებლები ტრადიციული ავტომობილების ინდუსტრიაში?
2. როგორ შეიძლება გავლენა იქონიოს SPAC-ის ბუმმა ახალ კომპანიებზე, რომლებიც ცდილობენ სწრაფად მოიზიდონ კაპიტალი?
3. რა როლი აქვს პროგრამული უზრუნველყოფის ხარისხსა და მომხმარებელთა გამოცდილებას ავტომობილების გაყიდვებში?

წყარო:
Sean McLain, “A Famed Car Designer’s Doomed Attempt to Challenge Tesla”, Wall Street Journal, 2024.