Citigroup 2008 წლის გლობალური ფინანსური კრიზისის დროს სერიოზულად დაზარალდა და გადარჩენა შეძლო მხოლოდ აშშ-ის მთავრობის ინტერვენციით. ბანკმა გაატარა რეფორმები და შექმნა დივერსიფიცირებული აქტივების პორტფელი, რათა აღედგინა ფინანსური მდგრადობა.

Citigroup, ერთ-ერთი უდიდესი საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტი, 2008 წლის გლობალური ფინანსური კრიზისის პერიოდში აღმოჩნდა მძიმე მდგომარეობაში. როგორც გლობალური მასშტაბით მოქმედი ბანკი, რომელმაც მნიშვნელოვანი ინვესტიციები ჩადო მაღალი რისკის მქონე ფინანსურ პროდუქტებში, Citigroup დადგა დიდი ფინანსური დარტყმების წინაშე. კომპანიის სტრატეგიული გადაწყვეტილებები, კაპიტალის მართვის ნაკლოვანებები და კრიზისისადმი არასათანადო მზადყოფნა განაპირობებდა მის გადარჩენას მთავრობის ინტერვენციისა და სხვა აღდგენის ღონისძიებების მეშვეობით.

პრობლემა:

Citigroup-ის პრობლემების ფესვები 2000-იან წლებში ჩნდება, როდესაც ამერიკის ფინანსური და უძრავი ქონების ბაზრები სწრაფად იზრდებოდა. Citigroup-მა, როგორც ერთ-ერთმა უმსხვილესმა ბანკმა, აქტიურად მიიღო მონაწილეობა რისკიან ინვესტიციებში, განსაკუთრებით „subprime“ იპოთეკური სესხების ბაზარზე. ამ პერიოდში ბანკები ქმნიდნენ პროდუქტებს, როგორიცაა სეკიურიტიზებული იპოთეკები (MBS) და კომპლექსური ფინანსური ინსტრუმენტები, როგორიცაა CDO-ები (Collateralized Debt Obligations), რომლებიც კრიზისის დროს ფუნდამენტურად აღმოჩნდნენ რისკის შემცველები.

Citigroup-ის პრობლემა წარმოიშვა მისი მენეჯმენტის მხრიდან რისკების არასათანადო მართვის შედეგად. კომპანია ძალიან აქტიურად იყო ჩართული მაღალი რისკის მქონე სესხების გაცემასა და სეკიურიტიზაციაში, რაც იზრდებოდა იმ მოლოდინებით, რომ უძრავი ქონების ბაზარი გრძელვადიანად ზრდას გააგრძელებდა. თუმცა, როგორც კი ბაზარი 2007 წელს დაეცა, Citigroup-ის პორტფელი სწრაფად გაუფასურდა, რადგან ბანკის მიერ დაგროვებული CDO-ები და MBS-ები აღმოჩნდა ეკონომიკურად სუსტი და არამდგრადი.

ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა იყო კომპანიის კაპიტალის ნაკლებობა და ცუდი რისკების მართვა. Citigroup-ის კაპიტალის საფუძველი იყო მაღალი რისკის მქონე ინსტრუმენტებზე, რაც ბაზრის დარტყმის შემთხვევაში კომპანიის ფინანსურ სტაბილურობას დაუყოვნებლივ უქმნიდა საფრთხეს. ასევე, ბანკის „თხევადი“ აქტივების ნაკლებობამ და კაპიტალის ბაზრებზე მისი დამოკიდებულების ზრდამ გამოიწვია ლიკვიდობის სწრაფი დაკარგვა, რამაც ბანკი დააყენა რისკზე, რომ ის ვერ შეასრულებდა თავის ვალდებულებებს. Citigroup-ს, ისევე როგორც სხვა მსხვილ ბანკებს, სჭირდებოდა მეტი თხევადი რესურსი კრიზისული სიტუაციისთვის, თუმცა კომპანიამ ვერ შეძლო ამ რისკის წინასწარ მართვა.

რეგულაციური ზეწოლა და მთავრობის ინტერვენცია კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო. 2008 წლის კრიზისის დროს Citigroup-ი აღმოჩნდა არა მხოლოდ ფულადი ნაკადების კრიზისში, არამედ მთავრობის მხრიდან მკაცრი შემოწმების ქვეშაც. კრიზისის დროს ფინანსურ ინსტიტუტებზე რეგულაციების გამკაცრება, როგორიცაა Dodd-Frank-ის კანონი, Citigroup-ს უფრო მეტად ურთულებდა თავის ფინანსური პოზიციების დაცვას. კომპანიას მოუწია გაძლიერებული მონიტორინგი მთავრობისა და რეგულატორების მხრიდან, რაც მას შემდგომში უფრო მკაცრი წესების შესრულებას აიძულებდა.

გადაჭრის სტრატეგია:

Citigroup-ის გადარჩენის მთავარი ნაბიჯი იყო აშშ-ის მთავრობის დახმარება და ფინანსური ინტერვენცია. 2008 წელს Citigroup-მა მიიღო 45 მილიარდი დოლარის მხარდაჭერა აშშ-ის ფინანსური სტაბილურობის პაკეტიდან (Troubled Asset Relief Program – TARP), რომელიც შეიქმნა ბანკების გადარჩენის მიზნით. მთავრობის დახმარების პაკეტმა მოიცვა კაპიტალის მიწოდება ბანკისთვის, რაც ლიკვიდობის ზრდასა და ბანკის გადარჩენის შესაძლებლობას უზრუნველყოფდა.

კიდევ ერთი სტრატეგიული ნაბიჯი იყო ბანკის აქტივების გაწმენდა. Citigroup-მა დაიწყო მაღალი რისკის მქონე აქტივების გაყიდვა და პორტფელის დივერსიფიკაცია. ეს მოიცავდა რისკიანი CDO-ებისა და MBS-ების გაყიდვას და კაპიტალის აღდგენას უფრო უსაფრთხო და სტაბილური აქტივების დახმარებით. ამ პროცესში ბანკმა ასევე გაამარტივა თავისი სტრუქტურა და დაიწყო ახალი ბიზნესის მოდელის განვითარება, რომელიც უფრო ფოკუსირებული იყო მომხმარებლის საბანკო მომსახურებასა და ნაკლებად მაღალი რისკის მქონე ინვესტიციებზე.

Citigroup-მა ასევე ჩადო ინვესტიციები ციფრულ ბანკინგსა და ახალ ტექნოლოგიებში, რათა გაუმჯობესებული მომსახურება მიეწოდებინა მომხმარებლებისთვის. ამან ხელი შეუწყო ბანკის კონკურენტუნარიანობის ზრდასა და ციფრულ სამყაროში ფეხის მყარად მოკიდებას. ციფრული ბანკინგის განვითარების სტრატეგია ასევე დაეხმარა ბანკს ხარჯების შემცირებასა და მომხმარებლის გამოცდილების გაუმჯობესებაში.

შედეგები:

Citigroup-ის გადარჩენა და აღდგენა აშშ-ის მთავრობის ინტერვენციისა და სტრატეგიული გადაწყვეტილებების მეშვეობით მოხდა. TARP-ის ფინანსურმა დახმარებამ შესაძლებელი გახადა Citigroup-ის ლიკვიდობის აღდგენა და ვალდებულებების შესრულება. ბანკმა მოახერხა მთავრობის დახმარების დაბრუნება 2010 წლისთვის, რაც ბანკისთვის ნდობის აღდგენის პირველი მნიშვნელოვანი ნაბიჯი იყო.

ამასთან, Citigroup-ის ფინანსური აღდგენა რთული და ხანგრძლივი აღმოჩნდა. 2012 წლისთვის ბანკის კაპიტალიზაცია კვლავ სუსტ პოზიციაში იყო და მისი აქტივების რისკიანი ნაწილი კვლავაც ზეწოლას ახდენდა. ბანკს მოუწია სტრუქტურული რეფორმები და რისკის მართვის მექანიზმების გაძლიერება. 2014 წლისთვის Citigroup-მა მოახერხა ფინანსური პოზიციების გამყარება და შემოსავლების ზრდის აღდგენა, თუმცა კრიზისის შედეგად ბანკის კაპიტალიზაცია და სანდოობა გლობალურ ბაზრებზე კვლავ სუსტად გამოიყურებოდა.

Citigroup-ის მენეჯმენტმა ასევე განახორციელა მენეჯმენტური რეფორმები და ახალი სტრატეგიის დანერგვა, რომელიც მიზნად ისახავდა ბანკის ოპერაციების სტაბილიზაციას. ბანკმა მნიშვნელოვანი ინვესტიციები ჩადო რისკის მართვის მექანიზმების გაუმჯობესებასა და კლიენტთა მომსახურების ხარისხის გაზრდაში. Citigroup-ის ციფრული ბანკინგის სერვისები გახდა ერთ-ერთი მთავარი ზრდის ფაქტორი 2010-იანი წლების შუაში და მომხმარებლის გამოცდილების გაუმჯობესება დაეხმარა ბანკს კონკურენციის გაძლიერებაში.

ამასთან, მიუხედავად ფინანსური აღდგენისა, Citigroup-ს კვლავ აწუხებდა გრძელვადიანი რეპუტაციული პრობლემები. 2008 წლის კრიზისის დროს მიღებულმა ზარალმა და მთავრობაზე დამოკიდებულებამ მნიშვნელოვნად დააზარალა ბანკის რეპუტაცია. კრიზისის შემდეგ Citigroup-ს უწევდა კონკურენცია ისეთ მსხვილ ბანკებთან, როგორიცაა JPMorgan Chase და Wells Fargo, რომლებიც კრიზისის შედარებით უკეთეს პოზიციაში იყვნენ.

დასკვნა:

Citigroup-ის ფინანსური კრიზისის ქეისი ნათლად აჩვენებს, თუ რამდენად შეიძლება გლობალური კრიზისის პირობებში ბანკის კაპიტალისა და რისკების მართვის ნაკლოვანებები სერიოზული პრობლემების მიზეზი გახდეს. მიუხედავად მთავრობის დახმარებისა და გრძელვადიანი სტრატეგიული რეფორმებისა, Citigroup-ის გადარჩენა და აღდგენა რთული პროცესი იყო. ეს ქეისი ასევე ხაზს უსვამს იმას, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ბანკების მიერ რისკების მართვის მექანიზმების სწორად გამოყენება და რეგულაციებისადმი მორჩილება გლობალურ ფინანსურ ბაზარზე წარმატების მისაღწევად.

წყაროები:

1. Harvard Business Review
2. The Wall Street Journal
3. Bloomberg